USB სადენები — ეს ის მოსახერხებელი სადენებია, რომლებიც ჩვენს მოწყობილობებს ენერგიასთან აკავშირებს ან მონაცემების გადაცემის საშუალებას გვაძლევს.
შეიძლება შენიშნეთ, რომ USB სადენები სხვადასხვაგვარია.
ეს სადენები სხვადასხვა ტიპისა და ვერსიისაა, ამიტომ მნიშვნელოვანია მათი განსხვავებების გაგება.
USB სადენები, როგორც წესი, ორ კატეგორიად იყოფა: USB კონექტორის ტიპის მიხედვით და USB ვერსიების მიხედვით.

ეს სტატია გაგაცნობთ USB სადენების ტიპებს ამ ორი კლასიფიკაციის მიხედვით, რაც გაგიადვილებთ მათი მუშაობის პრინციპის გაგებას და დაგეხმარებათ აირჩიოთ ის, რაც თქვენ გჭირდებათ.
ყველაფერი იმაზეა, რომ თქვენი ტექნოლოგიური ცხოვრება უფრო მარტივი და კომფორტული გახდეს!

ხშირად გამოყენებადი USB ტერმინები, რომლებიც უნდა იცოდეთ
სანამ USB სადენების სხვადასხვა ტიპებს განვიხილავთ, აუცილებელია გავეცნოთ  ზოგიერთ საერთო ტერმინოლოგიას:

კონექტორი
ეს არის ფიზიკური კომპონენტი, რომელიც ერთდება მოწყობილობის პორტში. არსებობს სხვადასხვა ტიპის USB კონექტორები, რომლებიც განსხვავდება ფორმითა და ფუნქციონალით.

პორტი
პორტი არის მოწყობილობაზე მდებარე ფიზიკური ინტერფეისი, რომელიც განკუთვნილია USB სადენის დასაერთებლად. ის მუშაობს როგორც კონექტორის მიმღები წერტილი და უზრუნველყოფს მონაცემთა გადაცემასა და ენერგიის მიწოდებას. სხვადასხვა მოწყობილობა იყენებს USB პორტების განსხვავებულ ტიპებს, რაც განსაზღვრავს სადენის თავსებადობას და ფუნქციონალურ შესაძლებლობებს.

ტიპი
USB ტიპი გულისხმობს კონექტორის ან პორტის ფორმასა და კონსტრუქციულ სტანდარტს. იგი განსაზღვრავს, როგორ ერთდება კონექტორი პორტში. სხვადასხვა ტიპის USB კონექტორები შექმნილია კონკრეტული დანიშნულებისა და გამოყენების შემთხვევებისთვის.

 

ვერსია
USB ვერსია აღნიშნავს ტექნოლოგიურ სტანდარტს, რომლის მეშვეობითაც ხდება მონაცემების გადაცემა USB სადენის საშუალებით. რაც უფრო ახალია USB ვერსია, როგორც წესი, მით უფრო მაღალია მონაცემთა გადაცემის სიჩქარე და ხელმისაწვდომია დამატებითი შესაძლებლობები და ფუნქციები.

USB სადენების ტიპების ცოდნა დაგეხმარებათ შეარჩიოთ თქვენთვის შესაფერისი სადენი. გარდა ამისა, ტიპების ცოდნა მნიშვნელოვნად გაამარტივებს თქვენს ტექნოლოგიურ ინფრასტრუქტურას. იქნება ეს USB Type-A, USB Type-C თუ სხვა ტიპის USB, ყველა ვარიანტის ცოდნა უზრუნველყოფს მარტივ და შეუფერხებელ გამოყენებას თქვენი მოწყობილობებისთვის.

 

 

USB სადენების ტიპები კონექტორების მიხედვით
განვიხილოთ USB სადენების სხვადასხვა ტიპები, რომლებიც ერთმანეთისგან განსხვავდებიან კონექტორების ფორმისა და სტანდარტის მიხედვით.

1. USB Type-C (USB-C)
   USB Type-C, რომელიც ასევე ცნობილია როგორც USB-C, არის მეტად მრავალფუნქციური და თანამედროვე USB კონექტორი. მისი მთავარი უპირატესობა იმაში მდგომარეობს, რომ ორივე მხრიდან ერთდება. USB-C კონექტორი უზრუნველყოფს ძალიან სწრაფ მონაცემთა გადაცემას და ასევე გამოიყენება ენერგიის მიწოდებისთვის, რაც შესაძლებელს ხდის სხვადასხვა მოწყობილობის დამუხტვას.
   USB Type-C კაბელები ფართოდ არის გავრცელებული თანამედროვე ლეპტოპებში, სმარტფონებსა და ტაბლეტებში და წარმოადგენს უნივერსალურ სტანდარტს თანამედროვე მოწყობილობების კავშირისთვის. მათი პოპულარობა განპირობებულია მაღალი მონაცემთა გადაცემის სიჩქარით, ორი მიმართულებით ჩართვის შესაძლებლობით (reversible design) და ერთგვაროვანი ენერგიის მიწოდების მხარდაჭერით. USB Type-C ტექნოლოგიის ზრდა განსაკუთრებით თვალსაჩინოა დამუხტვის სფეროში — მაგალითად, სახელმძღვანელოში „როგორ დავამუხტოთ Apple Watch დამტენის გარეშე“ განხილულია USB-C-ისა და სხვა თანამედროვე ტექნოლოგიების გამოყენების ინოვაციური მეთოდები, რომლებიც იძლევიან მოქნილ და ეფექტურ გზებს მოწყობილობების დამუხტვისთვის.
    
2. Lightning
   Lightning კონექტორი მრავალი წლის განმავლობაში იყო Apple-ის ეკოსისტემის მახასიათებელი სტანდარტი, თუმცა, ტექნოლოგიური განვითარების და ინდუსტრიული სტანდარტების კონსოლიდაციის შედეგად, Apple-მა iPhone 15 სერიის მოდელებიდან დაიწყო USB Type-C პორტზე გადასვლა, რაც გაგრძელდება შემდეგ მოდელებზეც. ეს ტრანზიცია ემყარება საერთაშორისო რეგულაციებს, განსაკუთრებით ევროკავშირის მოთხოვნებს, რომლებიც მიზნად ისახავს მოწყობილობების კავშირგაბმულობის სტანდარტიზაციას. USB-C ინტერფეისის შემოღება უზრუნველყოფს  მონაცემთა გადაცემის უფრო მაღალ სიჩქარეს, ენერგიის მიწოდების უკეთეს ეფექტურობასა და უნივერსალურ თავსებადობას სხვადასხვა მოწყობილობებთან.
3. USB Type-A (USB A)
   USB Type-A კონექტორები, რომლებიც განთქმულია მათი კლასიკური სწორკუთხა ფორმით, წარმოადგენს ყველაზე გავრცელებულ და სტანდარტულ USB ინტერფეისს ტექნოლოგიურ ინდუსტრიაში. ისინი ფართოდ გამოიყენება პერსონალურ კომპიუტერებში, ლეპტოპებსა და ენერგომიწოდების ადაპტერებში. ის შესაძლებელს ხდის მონაცემთა გადაცემას USB 2.0 ან უფრო მაღალი სტანდარტების შესაბამისად.USB Type-A კონექტორი არის უმნიშვნელოვანესი კომპონენტი IT ინფრასტრუქტურაში, რომელიც უზრუნველყოფს სტაბილურ და უნივერსალურ კავშირს სხვადასხვა ტიპის პერიფერიულ მოწყობილობებთან. როდესაც თქვენს გარე მყარ დისკს ან ფლეშ დრაივს აერთებთ ლეპტოპთან ან კომპიუტერთან, დიდი ალბათობით იყენებთ USB Type-A კონექტორს. ის მრავალმხრივი და ძალიან მოსახერხებელია სხვადასხვა მოწყობილობის კომპიუტერთან დასაკავშირებლად. USB კაბელების ტიპების განხილვისას, USB Type-A ერთ-ერთი ყველაზე ფართოდ გამოყენებადი და ცნობადი ვარიანტია.
    
4. USB Type-B (USB B)
   USB Type-B კონექტორები ოდნავ განსხვავებულად გამოიყურება. ისინი კვადრატული ან მართკუთხა ფორმისაა, ბლაგვი კუთხეებით. მათ ძირითადად შეხვდებით ისეთ მოწყობილობებში, როგორებიცაა პრინტერები, სკანერები და ზოგიერთი ძველი გარე მყარი დისკი. საინტერესოა, რომ Type-B კონექტორები სხვადასხვა ზომის არსებობს - ესენია Standard-B, Mini-B და Micro-B. ამიტომ, ეს კონექტორები სპეციალიზებულია კონკრეტული ტიპის მოწყობილობების, მაგალითად, პრინტერის ან სკანერის, კომპიუტერთან დასაკავშირებლად.
    
5. Mini USB
   Mini USB-ის კონექტორები სტანდარტულ Type-B კონექტორებზე პატარა ზომისაა. ადრე ისინი საკმაოდ გავრცელებული იყო, მაგრამ Micro USB-ისა და USB Type-C-ის გამოჩენასთან ერთად, მათი პოპულარობა შემცირდა. მიუხედავად ამისა, Mini USB კონექტორების ნახვა კვლავაც შესაძლებელია ზოგიერთ ძველ მოწყობილობასა და აქსესუარზე.
6. Micro USB
   Micro USB კონექტორები ზომით კიდევ უფრო მცირე და კომპაქტურია Mini USB-სთან შედარებით. ისინი ფართოდ გამოიყენებოდა ძველი Android სმარტფონებში, Bluetooth ყურსასმენებში და სხვადასხვა პორტატულ მოწყობილობაში. თუმცა, თანამედროვე მოწყობილობებში Micro USB თანდათან კარგავს პოპულარულობას და მის ადგილს უფრო უნივერსალური და ეფექტური USB Type-C სტანდარტი იკავებს.
   
    

USB კაბელების ტიპები მხარდაჭერილი ვერსიების მიხედვით

USB კაბელები კლასიფიცირდება მათი მხარდაჭერილი USB სტანდარტის ვერსიების მიხედვით, რაც განსაზღვრავს მათი მონაცემთა გადაცემის სიჩქარეს, სიგნალის ხარისხსა და დამატებით ფუნქციონალურ შესაძლებლობებს. თითოეული USB ვერსია წარმოადგენს ტექნოლოგიურ ევოლუციას, რომელიც ოპტიმიზირებულია სხვადასხვა მოთხოვნებისთვის და სისტემებთან თავსებადობისთვის. ქვემოთ წარმოდგენილია USB სტანდარტების ძირითადი ვერსიები და მათი ტექნიკური მახასიათებლები:

1. USB 1.0
   USB კავშირის ტიპები USB 1.0-ით იწყება. პირველი USB სტანდარტი 1996 წელს გამოვიდა. ის მონაცემთა გადაცემის მაქსიმალურ სიჩქარეს - 12 მეგაბიტს წამში (Mbps) - უზრუნველყოფდა. მიუხედავად იმისა, რომ დღევანდელი სტანდარტებით ეს შეიძლება არც ისე სწრაფი იყოს, მაშინ ის სავსებით საკმარისი იყო ისეთი საბაზისო მოწყობილობებისთვის, როგორებიცაა კლავიატურა და მაუსი, რასაც იმ დროს ძირითადი ყურადღება ეთმობოდა. იმ USB ტექნოლოგიის ადრეულ პერიოდში, ეს არსებითი გაუმჯობესება იყო ძველ კავშირის მეთოდებთან შედარებით. USB 1.0-მა გაამარტივა მარტივი პერიფერიული მოწყობილობების კომპიუტერთან დაკავშირება და გამოყენება, აღარ იყო საჭირო სხვადასხვა ტიპის სადენი და მოწყობილობის დაყენების პროცესიც ბევრად გამარტივდა.
    
2. USB 1.1
   USB 1.1 გამოვიდა 1998 წელს და იყო USB 1.0-ის ტექნიკური გაუმჯობესება. მიუხედავად იმისა, რომ მონაცემთა გადაცემის სიჩქარე 12 Mbps-ზე დარჩა, ამ ვერსიამ გააუმჯობესა კავშირის სტაბილურობა და შეამცირა შეცდომები მონაცემთა გადაცემის პროცესში. USB სადენების სახეობები ამ ადრეულ სტანდარტებთან ერთად ვითარდებოდა, რითაც საფუძველი ჩაეყარა USB ტექნოლოგიის შემდგომ განვითარებას.
    
3. USB 2.0
   USB 2.0, იგივე Hi-Speed USB, 2000 წელს გამოვიდა და იმ დროისთვის დიდი მოვლენა იყო. მან მნიშვნელოვნად გააუმჯობესა მონაცემთა გადაცემის სიჩქარეები, რომელმაც მაქსიმალურ 480 მეგაბიტს წამში (Mbps) მიაღწია. მიუხედავად იმისა, რომ დღეს არსებული ახალი ტიპის USB სადენებთან შედარებით ის შეიძლება არ იყოს ისეთივე სწრაფი, ეს იყო უზარმაზარი ნახტომი USB 1.1-თან შედარებით, რომელიც ბევრად ნელი იყო. USB 2.0 სწრაფად იქცა სტანდარტად სხვადასხვა მოწყობილობის დასაკავშირებლად. ის ყველაზე სასურველი ვარიანტი გახდა გარე მყარი დისკების, ფლეშ დრაივების, პრინტერების და უამრავი სხვა გაჯეტის დასაკავშირებლად. ამ გაზრდილმა სიჩქარემ მნიშვნელოვნად გაამარტივა ფაილების გადატანა, დოკუმენტების ბეჭდვა და გარე შესანახ მოწყობილობებზე მონაცემთა წვდომა.
    
4. USB 3.0
   USB კაბელების ტიპებში მნიშვნელოვანი პროგრესი მოხდა 2008 წელს, როდესაც გამოვიდა USB 3.0. მას ხშირად უწოდებენ SuperSpeed USB-ს. ამ სტანდარტმა უზრუნველყო მონაცემთა გადაცემის სიჩქარე 5 გიგაბიტი წამში (Gbps), რაც დაახლოებით 10-ჯერ აღემატება USB 2.0-ის შესაძლებლობებს. ეს სიჩქარის ზრდა მნიშვნელოვან ცვლილებას წარმოადგენდა სხვადასხვა სამუშაოს შესრულებისთვის. USB 3.0 შესაძლებელს ხდიდა მაღალი გარჩევადობის ვიდეოს სტაბილურ სტრიმინგს შეფერხებების გარეშე, რაც მნიშვნელოვნად აუმჯობესებდა მულტიმედიურ გამოცდილებას. გარდა ამისა, ფაილების გადაცემა გაცილებით სწრაფი და კომფორტული გახდა.
    
5. USB 3.1
   USB 3.1, რომელიც 2013 წელს გამოჩნდა, მნიშვნელოვანი ეტაპი იყო USB ტექნოლოგიის განვითარებაში. ის უზრუნველყოფდა მონაცემთა გადაცემის სიჩქარეს 10 გიგაბიტი წამში (Gbps), რაც დაახლოებით 20-ჯერ აღემატებოდა USB 2.0-ის შესაძლებლობებს. თუმცა სიჩქარე მისი ერთადერთი უპირატესობა არ იყო — სწორედ USB 3.1-მა გააცნო მომხმარებლებს სრულიად ახალი, მოსახერხებელი USB Type-C კონექტორი.  ეს კონექტორი კომპაქტურია, რევერსირებადი და მრავალფუნქციურობით გამოირჩევა, რაც საშუალებას იძლევა სადენი ნებისმიერ მხარეს ჩართოთ, რაც თავიდან აგარიდებთ შეცდომით შეერთების უხერხულობას. USB Type-C კონექტორმა სწრაფად დაიპყრო ტექნოლოგიური ბაზარი და დღეს ფართოდ გამოიყენება თანამედროვე ლეპტოპებში, სმარტფონებსა და სხვა მრავალ თანამედროვე მოწყობილობაში, მათ შორის მაღალხარისხიან ყურსასმენებშიც. USB 3.1 ნიშნავდა მნიშვნელოვან პროგრესს როგორც მონაცემთა გადაცემის სიჩქარის გაზრდის მხრივ, ასევე USB Type-C კონექტორის ინოვაციური, უნივერსალური დიზაინის დანერგვით.
    
6. USB 3.2
   USB 3.2 წარმოადგენს მნიშვნელოვან ტექნოლოგიურ წინსვლას მონაცემთა გადაცემის სიჩქარის მხრივ. ეს სტანდარტი მხარს უჭერს მაქსიმალურ სიჩქარეს 20 გიგაბიტი წამში (Gbps), რაც განსაკუთრებით ხელსაყრელია მაღალი დატვირთვის მქონე დავალებებისთვის, როგორიცაა გეიმინგი, ვიდეორედაქტირება და დიდი მოცულობის ფაილების სწრაფი გადაცემა. USB 3.2 უზრუნველყოფს მაღალი ხარისხის, სანდო და სწრაფ კავშირს თანამედროვე კომპიუტერულ სისტემებსა და პერიფერიულ მოწყობილობებს შორის.
    
7. USB 4
   USB 4, რომელიც არის USB სადენების ბოლო თაობის სტანდარტი, გამოჩნდა 2019 წელს. ის უზრუნველყოფს მონაცემთა გადაცემის სიჩქარეს 40 გიგაბიტი წამში (Gbps), რაც მას აქცევს ერთ-ერთ ყველაზე სწრაფ ინტერფეისად. გარდა მაღალი სიჩქარისა, USB 4-ს გააჩნია მოწინავე ფუნქციები, როგორიცაა Thunderbolt 3-ის მხარდაჭერა, რაც გაძლევთ შესაძლებლობას გამოიყენოთ ერთიანი და უნივერსალური კავშირი მაღალი წარმადობის მოწყობილობებთან.

 

USB კონექტორებისა და კავშირების ტიპების გაცნობა დაგეხმარებათ შეარჩიოთ სწორი სადენი თქვენი საჭიროებებისათვის. სხვადასხვა მოწყობილობა და გამოყენების სფერო მოითხოვს სპეციფიკურ USB კონექტორებსა და სადენების ტიპებს. იქნება ეს ტელეფონის დამუხტვა თუ მონაცემთა გადაცემა, სწორი დამტენი სადენისა და USB პორტის არჩევა აუცილებელია. USB სადენების მრავალფეროვნების გააზრებით, თქვენ უზრუნველყოფთ მოწყობილობების თავსებადობას და ოპტიმალურ მუშაობას ყველა ტექნოლოგიურ მოწყობილობაზე.

 

რა განსხვავებაა USB ვერსიებს შორის?

ქვემოთ მოყვანილია USB კაბელების ვერსიების დეტალური შედარება .

ვერსია	გამოცემის წელი	კონექტორები	მაქსიმალური სიჩქარე	სადენის სიგრძე	ვიდეო მხარდაჭერა	Power Delivery
USB 1.0 / 1.1	1996 / 1998	USB-A, USB-B	1.5 / 12 Mbit/s	3 მ	არა	არა
USB 2.0	2000	Type-A, B, Mini, Micro, USB‑C*	480 Mbit/s	5 მ	არა/დიახ*	დიახ
USB 3.0	2008	Type-A, USB‑C	5 Gbit/s	18 მ	დიახ	დიახ
USB 3.1	2013	USB‑C	10 Gbit/s	18 მ	დიახ	დიახ
USB 3.2 Gen 1	2008/2013	A, B, Micro, USB‑C*	5 Gbit/s	3 მ	არ/რა?	არა
USB 3.2 Gen 2	2013	A, B, Micro, USB‑C*	10 Gbit/s	3 მ	არა	არა
USB 3.2 Gen 2×2	2017	USB‑C*	20 Gbit/s	3 მ	დიახ	დიახ
USB 4	2019	USB‑C	40 Gbit/s	–	დიახ	დიახ

 

* ზოგიერთი ეს მახასიათებლები (ვიდეო, Power Delivery) დამოკიდებულია დამატებით მახასიათებლებზე.